Ảnh hưởng NIM các ngân hàng sau khi NHNN tăng lãi suất điều hành

Ngày 22/9, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành các quyết định điều chỉnh một số mức lãi suất. Sau quyết định này, giới phân tích cho rằng, NIM (biên lãi ròng) toàn ngành sẽ thu hẹp nhưng mức độ tác động sẽ không giống nhau.

Lần đầu tiên trong 2 năm qua Ngân hàng Nhà nước quyết định tăng loạt lãi suất điều hành bao gồm trần lãi suất huy động, lãi suất tái chiết khấu, tái cấp vốn có hiệu lực kể từ ngày 23/9. Cụ thể, trần lãi suất tiền gửi kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng đã được cơ quan quản lý tăng thêm 1 điểm phần trăm, từ 4%/năm lên 5%/năm. 

Riêng quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô được áp dụng mức lãi suất tối đa cho tiền gửi kỳ hạn tương đương 5,5%/năm. Với khoản tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng, trần lãi suất được nâng từ 0,2%/năm lên 0,5%/năm.

Hai loại lãi suất điều hành khác gồm lãi suất tái cấp vốn và tái chiết khấu cũng được điều chỉnh tăng thêm 1 điểm phần trăm, lần lượt lên mức 5%/năm và 3,5%/năm. Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài lên 6,0%/năm. 

Trên thị trường liên ngân hàng, dữ liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, lãi suất dao động 4,61 - 5,72%/năm cho thời hạn vay qua đêm đến 3 tháng. Mức lãi bình quân liên ngân hàng kỳ hạn 9 tháng là 6,31%/năm và cao nhất là 7,09% với kỳ hạn 6 tháng.

Động thái điều chỉnh lãi suất của Ngân hàng Nhà nước diễn ra trong bối cảnh 8 tháng đầu năm 2022, hàng chục Ngân hàng Trung ương trên thế giới đều tăng lãi suất; đặc biệt là với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), đã tăng tới 5 lần, đạt đỉnh 3% - 3,25%/năm. 

Trong báo cáo mới nhất, Công ty Chứng Khoán Yuanta Việt Nam nhận định, quyết định tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước là cần thiết và sẽ giúp hạn chế áp lực lên tỷ giá. Tuy nhiên, việc tăng lãi suất điều hành sẽ gây áp lực lên chi phí huy động vốn của các ngân hàng thương mại. 

Do đó, NIM toàn ngành sẽ thu hẹp trong thời gian tới. Tuy nhiên tác động sẽ không giống nhau cho từng ngân hàng. Các ngân hàng có tỷ lệ dư nợ tín dụng trên số vốn huy động thấp hoặc các ngân hàng có tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn thấp sẽ ít chịu áp lực về NIM hơn.

Các ngân hàng có tỷ lệ CASA (tiền gửi không kỳ hạn) cao cũng sẽ chống chịu tốt hơn trước tác động của xu hướng gia tăng chi phí vốn. Giới chuyên gia dự báo, vào cuối năm nay, lãi suất tiền gửi có thể tăng thêm 30-50 điểm cơ bản từ mức hiện tại. 

Bước sang năm 2023, đà tăng của lãi suất tiền gửi sẽ duy trì và dự báo lãi suất huy động tăng thêm 50 điểm cơ bản. Theo đó, bình quân lãi suất tiền gửi 12 tháng của ngân hàng thương mại tăng lên mức 6,6-6,8%/năm vào cuối năm 2023. Tuy nhiên, mức này vẫn thấp hơn so với mức trước dịch là 7,0%/năm. 

Ngân hàng Nhà nước khẳng định, hiện đồng VND vẫn thuộc nhóm ít mất giá nhất so với khu vực và thế giới. Thách thức lớn nhất thời gian tới là kiểm soát lạm phát và Ngân hàng Nhà nước sẽ theo sát mọi diễn biến để linh hoạt giải pháp ổn định kinh tế vĩ mô. 

Ngày 21/9, Fed đã nâng lãi suất 0,75 điểm phần trăm lần thứ 3 liên tiếp nhằm đối phó lạm phát. Ngay sau đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề, thảo luận về nhiều nội dung quan trọng, trong đó có nội dung về ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn trước việc tăng lãi suất của Mỹ, các nước châu Âu và các nước khác.

Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu tăng lãi suất điều hành và lãi suất huy động. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng đồng thời cũng cần giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay và kêu gọi, vận động các tổ chức tín dụng tiếp tục đổi mới công nghệ, tăng hiệu quả hoạt động, quản trị, tiết giảm chi phí, nghiên cứu giảm lãi suất ở một số đối tượng, lĩnh vực phục vụ sản xuất kinh doanh để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi kinh tế sau dịch.