Thúc đẩy sản xuất công nghiệp: Giải pháp thay thế "nhập khẩu lạm phát"

Trước bối cảnh áp lực lạm phát, kim ngạch nhập khẩu tăng mạnh do sản lượng và giá nhập khẩu tăng. Để thay thế sản lượng hàng hoá nhập khẩu trong thời kỳ “bão giá", hoạt động sản xuất tại các trung tâm công nghiệp trên cả nước đồng loạt tăng tốc.

Sản xuất công nghiệp tăng tốc  

Nửa đầu năm 2022 đã trôi qua, để bù lại khoảng thời gian hai năm khó khăn do ảnh hưởng của dịch COVID-19, hiện các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp đang nỗ lực đẩy nhanh sản xuất. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 5 ước tính tăng 4% so với tháng trước và tăng 10,4% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 12,1%.

Tính chung 5 tháng đầu năm 2022, IIP ước tính tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2021 tăng 10%). Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 9,2% (cùng kỳ năm 2021 tăng 12,5%). 

Tại các địa phương, sản xuất tại các trung tâm công nghiệp đều đang có dấu hiệu phục hồi tích cực, đóng góp đáng kể vào mức tăng trưởng kinh tế của địa phương nói riêng, của cả nước nói chung, điển hình là tỉnh Bắc Giang. Số liệu từ Sở Công thương tỉnh cho thấy, từ đầu năm đến nay, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Bắc Giang đạt 13,92%, mức cao nhất cả nước, trong đó công nghiệp - xây dựng tăng 19,32%. 

Tiếp theo, trong 6 tháng đầu năm 2022, sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá tiếp tục tăng trưởng cao, tiểu thủ công nghiệp và sản phẩm các làng nghề truyền thống phát triển ổn định. Tình hình cấp điện đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt, sản lượng điện thương phẩm tăng 5,6% so với cùng kỳ năm trước. Hiện so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của tỉnh Thanh Hóa ước tăng 18,07%, một số sản phẩm công nghiệp tăng mạnh như điện sản xuất, quần áo may sẵn, giày thể thao, tinh bột sắn, xi măng, sắt thép các loại, dầu ăn…

Mặc dù bị ảnh hưởng bởi Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn giảm công suất và giá nhiên liệu đầu vào duy trì ở mức cao, song do tình hình dịch bệnh COVID-19 được kiểm soát tốt, các sản phẩm công nghiệp truyền thống vẫn duy trì đà phát triển ổn định. Tỉnh phát triển thêm một số cơ sở công nghiệp bao gồm Tổ máy số 1 Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2; Nhà máy sản xuất gia công giày dép xuất khẩu Adiana; Nhà máy May xuất khẩu S&D Thanh Hóa…, nên sản xuất công nghiệp vẫn tiếp tục tăng trưởng cao.

Tương tự, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 5 ước tính đạt 32,2 tỷ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 5 tháng đầu năm 2022, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước tính đạt 152,16 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước. Con số trên cho thấy nền kinh tế Việt Nam đang phụ thuộc rất lớn vào giá cả hàng hoá nhập khẩu từ các nước trên thế giới. Đồng thời, các chuyên gia nhận định, giá hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu nhập khẩu đầu vào trong thời gian tới dự báo tiếp tục tăng cao, do đó, đây là thời điểm để thúc đẩy sản xuất công nghiệp trong nước phát triển mạnh mẽ. 

Thúc đẩy sản xuất trong nước

Để thúc đẩy phát triển công nghiệp trong những tháng tiếp theo, Bộ Công Thương sẽ triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả Nghị quyết 01, Nghị quyết 02 và Chương trình phục hồi kinh tế, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, bám sát tiến độ để sớm đưa vào vận hành các công trình dự án trọng điểm trong lĩnh vực điện, dầu khí, công nghiệp chế biến, chế tạo... tạo giá trị gia tăng trong sản xuất công nghiệp.

Bên cạnh đó, Bộ cũng chỉ đạo các đơn vị sản xuất bám sát diễn biến thị trường, nhu cầu thị trường, thúc đẩy sản xuất trong nước, thay thế cho nhu cầu nhập khẩu trong bối cảnh mặt bằng giá cả thế giới tăng cao. Đối với vấn đề thiếu nguyên liệu cho sản xuất, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các thương vụ tích cực tìm kiếm, cung cấp và cập nhật thường xuyên danh sách các nhà phân phối, sản xuất, xuất khẩu nguyên phụ liệu cho các ngành dệt may, da giày, máy tính và các nguyên nhiên vật liệu phục vụ sản xuất của ngành hóa chất, đồ gỗ, sắt thép... Đồng thời, Bộ hỗ trợ các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp kết nối với nhà cung cấp nước ngoài khi được yêu cầu.

Ngoài ra, các thương vụ cũng nghiên cứu, xúc tiến nhập khẩu nguyên vật liệu thiết yếu phục vụ các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, điện tử…, đặc biệt chú trọng các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có nhiều kinh nghiệm trong giao dịch nhập khẩu. Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Công Thương cũng cho rằng các doanh nghiệp sản xuất cần đa dạng thị trường nhập khẩu nguyên liệu lẫn thị trường xuất khẩu hàng hóa để tránh phụ thuộc.

Bên cạnh đó, cần có nhiều hơn các chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ tại thị trường trong nước để từng bước tự chủ nguồn nguyên liệu. Đây là vấn đề cốt lõi để phát triển bền vững công nghiệp Việt Nam. Bộ cũng lưu ý các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng tăng tỷ trọng các ngành chế biến, chế tạo và giảm tỷ trọng gia công, lắp ráp đối với các sản phẩm công nghiệp được sản xuất ở Việt Nam.