TAND tỉnh Sơn La: Hiệu quả bước đầu từ phiên tòa xét xử trực tuyến

Thực hiện Nghị quyết số 33/2021/QH15 của Quốc hội và chỉ đạo của TANDTC, TAND hai cấp tỉnh Sơn La đã khắc phục khó khăn, tổ chức tốt các phiên tòa xét xử trực tuyến, bước đầu đem lại những hiệu quả tích cực, góp phần tiết kiệm chi phí cho xã hội; nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của Tòa án.

Ngày 12/11/2021, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 33/2021/QH15 quy định về tổ chức phiên tòa trực tuyến, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để Tòa án tổ chức phiên tòa trực tuyến. Theo đó, TAND được tổ chức phiên tòa trực tuyến để xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm vụ án hình sự, dân sự, hành chính có tình tiết, tính chất đơn giản; tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án rõ ràng, trừ các trường hợp: Vụ án hình sự, dân sự, hành chính liên quan đến bí mật nhà nước; vụ án hình sự về một trong các tội xâm phạm an ninh quốc gia quy định tại Chương XIII của Bộ luật Hình sự; vụ án hình sự về một trong các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh quy định tại Chương XXVI của Bộ luật Hình sự.

Mặc dù cơ sở vật chất, kỹ thuật của TAND hai cấp còn hạn chế, nhưng Ban cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh, đặc biệt là đồng chí Nguyễn Minh Hải - Bí thư Ban cán sự đảng, Chánh án TAND tỉnh đã chủ động tham mưu, đề xuất Thường trực Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Tỉnh ủy đưa nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng Đề án bảo đảm cơ sở vật chất cho việc xét xử trực tuyến trên địa bàn tỉnh Sơn La là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các cơ quan tố tụng trong 6 tháng cuối năm 2022. Đồng chí cũng đã quyết liệt chỉ đạo TAND hai cấp khắc phục khó khăn, tăng cường phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng, viễn thông và các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức tốt phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 và hướng dẫn tại Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP-BTP ngày 15/12/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tổ chức phiên tòa trực tuyến.

Phiên tòa trực tuyến đầu tiên được TAND tỉnh Sơn La tổ chức vào cuối tháng 3/2022, xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự tại 02 điểm cầu, gồm: Điểm cầu trung tâm TAND tỉnh và điểm cầu thành phần Trại tạm giam Công an tỉnh. Phiên tòa được truyền hình trực tuyến đến Ban Nội chính Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, VKSND tỉnh và 12 TAND cấp huyện thông qua hệ thống truyền hình trực tuyến phiên tòa, với sự tham dự của lãnh đạo, Thẩm phán, Thư ký, Hội thẩm TAND hai cấp và lãnh đạo, Kiểm sát viên VKSND hai cấp để giám sát và rút kinh nghiệm. Phiên tòa diễn ra trong không khí tôn nghiêm; tại các điểm cầu có cán bộ kỹ thuật thường trực để kịp thời xử lý tình huống phát sinh. Hội đồng xét xử đã tiến hành đầy đủ thủ tục của phiên tòa theo quy định; tại điểm cầu thành phần, bị cáo, người bào chữa cho bị cáo quan sát được toàn bộ hình ảnh của Hội đồng xét xử, nghe và trả lời rõ các câu hỏi, yêu cầu của Hội đồng xét xử. Phiên tòa trực tuyến thực hiện đúng các quy định của pháp luật về bảo đảm an ninh, an toàn thông tin mạng; đảm bảo công tác phòng, chống Covid-19; đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo, đương sự, tổ chức và cá nhân có liên quan.

Tính đến nay, TAND hai cấp tỉnh Sơn La đã tổ chức 54 phiên tòa trực tuyến, trong đó có 02 vụ án hành chính (01 sơ thẩm, 01 phúc thẩm) và 01 vụ án dân sự phúc thẩm với điểm cầu trung tâm đặt tại Tòa án xét xử vụ án và điểm cầu thành phần đặt tại cơ quan, tổ chức có liên quan. Tại các phiên tòa, chủ tọa phiên tòa thực hiện tốt nguyên tắc bảo đảm quyền tranh tụng, không hạn chế thời gian tranh tụng, tạo điều kiện cho những người tham gia tố tụng trình bày hết ý kiến của mình. Đối với phần tranh luận, các bên đương sự được quyền trình bày ý kiến tranh luận của mình, được tham gia đối đáp với các ý kiến, quan điểm trái ngược với ý kiến, quan điểm một cách công bằng, bình đẳng, bảo đảm phán quyết của Tòa án phải căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ, ý kiến của Kiểm sát viên và những người tham gia tố tụng.

Theo ông Hà Văn Quang - Kiểm sát viên đã tham gia phiên tòa trực tuyến xét xử vụ án hành chính phúc thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La thì việc tổ chức phiên tòa trực tuyến hoàn toàn đúng quy định của pháp luật tố tụng, bảo đảm tiến độ xét xử của Tòa án; toàn bộ diễn biến phiên tòa được ghi âm, ghi hình bảo đảm tính công khai, minh bạch trong hoạt động xét xử của Tòa án; tạo điều kiện thuận lợi và giảm rất nhiều chi phí cho người tham gia tố tụng tham gia phiên tòa; thích ứng linh hoạt với công tác phòng, chống dịch Covid-19; phù hợp với định hướng cải cách tư pháp trong tình hình hiện nay.

Ông Nguyễn Minh Hải - Bí thư Ban cán sự đảng, Chánh án TAND tỉnh Sơn La khẳng định: Việc tổ chức phiên tòa trực tuyến là nhu cầu, xu hướng tất yếu của hoạt động tư pháp; xét xử trực tuyến nói riêng, tố tụng trực tuyến nói chung phù hợp với chủ trương của Đảng, các nguyên tắc cơ bản và thủ tục tố tụng do pháp luật quy định; phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tư pháp không chậm trễ, tiết kiệm chi phí xã hội, góp phần nâng cao tiến độ xét xử các loại án. Bên cạnh đó, việc tổ chức phiên tòa trực tuyến còn góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử của hệ thống TAND. Trong thời gian tới, Ban cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh tiếp tục quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo TAND 2 cấp tăng cường, đẩy mạnh việc tổ chức phiên tòa trực tuyến, bảo đảm hoàn thành vượt các chỉ tiêu về tổ chức phiên tòa trực tuyến do TANDTC giao.