Sự hồi sinh thần kỳ của vùng biển được mệnh danh là “Thiên đường cuối cùng trên trái đất”

Nằm ở cực Tây Bắc của tỉnh Tây Papua ở Indonesia, mạng lưới khu bảo tồn biển Raja Ampat trải dài hơn 4 triệu ha và được tạo thành từ khoảng 1.500 hòn đảo. Quần đảo rộng lớn này được mệnh danh là “thiên đường cuối cùng trên trái đất”.

Theo Tổ chức Bảo tồn quốc tế (CI), quần đảo Raja Ampat là nơi có đa dạng sinh học biển phong phú nhất trên trái đất. Nơi đây là nhà của hơn 1.600 loài cá, trong khi khoảng 75% loài san hô được biết đến trên thế giới có thể tìm thấy ở vùng biển này.

Tuy nhiên, khoảng 20 năm trước, Raja Ampat từng suy tàn vì đánh bắt cá thương mại mất kiểm soát và các hoạt động không bền vững. May mắn thay, vào năm 2004, Raja Ampat được bổ sung vào sáng kiến Cảnh sát biển của tỉnh Tây Papua - một dự án được tạo ra nhằm thiết lập mạng lưới các khu bảo tồn biển với sự hỗ trợ của các nhà bảo tồn quốc tế và chính quyền địa phương. 

Meizani Irmadhiany, Phó Chủ tịch cấp cao của Konservasi Indonesia – tổ chức quốc gia nhằm hỗ trợ sự phát triển bền vững và bảo vệ các hệ sinh thái quan trọng ở Indonesia, cho biết: “Kể từ khi sáng kiến ra đời, quần thể cá đã tăng trở lại, nạn đánh bắt trộm giảm khoảng 90%, các rạn san hô đang phục hồi, an ninh lương thực và sinh kế lâu dài cho cộng đồng địa phương cũng được cải thiện”. 

Thu hút cộng đồng địa phương trở thành thành viên tích cực của nỗ lực bảo tồn là chìa khóa thành công của sáng kiến Cảnh sát biển. Ông Irmadhiany nói: "Bạn phải bắt đầu với người dân bản địa và đảm bảo các giải pháp của bạn phù hợp với nhu cầu của họ”.

Max Ammer sáng lập Papua Diving vào năm 1994, với mục đích đào tạo thợ lặn địa phương và đưa mọi người vào “thế giới thủy sinh hoang sơ”. Sau đó, ông thành lập thêm hai khu nghỉ dưỡng tại Raja Ampat. 90% nhân viên của công ty là người bản địa. Giờ đây, họ là những nhà bảo tồn tận tâm giúp làm sạch và giám sát các khu bảo tồn công viên biển.

Ammer đã chứng kiến những thay đổi tích cực tại hai khu nghỉ dưỡng Papua Diving của mình. Ông cho biết: “Khi chúng tôi mới bắt đầu, có rất nhiều hoạt động tai hại tràn lan khắp Raja Ampat, như đánh cá bằng thuốc nổ, săn cá mập để lấy vây, khai thác gỗ trái phép,… Tất cả những thứ đó đã dần bị xóa sổ, chủ yếu bằng cách tạo ra các lựa chọn khác để kiếm sống. Chúng tôi sắp xếp những người săn trộm rùa, ngư dân đánh bắt cá mập, công nhân khai thác gỗ làm việc trong các khu nghỉ dưỡng, do đó họ không còn phải phá hoại thiên nhiên nữa".

Những nỗ lực bảo tồn đã được đền đáp. Đầu năm nay, mạng lưới Công viên Biển Raja Ampat - bao gồm 10 khu bảo tồn trải rộng hơn hai triệu ha - đã được trao Giải thưởng Công viên Xanh. Được tổ chức bởi Tổ chức Bảo tồn biển Quốc tế và được Liên hợp quốc xác nhận, giải thưởng hàng năm này công nhận các công viên biển trên toàn thế giới đáp ứng các tiêu chuẩn về hiệu quả bảo tồn.

Khi được hỏi về những địa điểm yêu thích để lặn ở Raja Ampat, Ammer – người đã đặt tên cho nhiều điểm lặn trong khu vực, nói rằng danh sách này gần như vô tận. Ông nói: "Mỗi khi lặn, tôi vẫn luôn ngạc nhiên khi nhìn khung cảnh xung quanh. Tôi tự hỏi liệu mình có đang mơ hay không".

Ngoài rạn san hô Cape Kri nổi tiếng, một điểm đến thú vị dưới đáy biển khác là rạn san hôi Sardines Reef – nơi được cho là có "nhiều cá đến nỗi chúng đôi khi cản ánh sáng mặt trời". 

Khung cảnh trên mặt nước ở Raja Ampat cũng có rất nhiều điều thú vị. Du khách có thể bắt gặp những con cua dừa, loài động vật chân đốt lớn nhất trên cạn, đang lấp ló giữa lớp cây cối rậm rạp. Các loài chim khác thường như vẹt mào vàng, chim diều lửa, hay chim hồng hoàng cũng thường được nhìn thấy ở Raja Ampat. Rừng ngập mặn tại đây đóng vai trò như vườn ươm cá con và là nơi ẩn náu cho loài dơi quạ.