Ngành công nghiệp ô tô liên tục "khát" nhân lực

Số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô gia tăng liên tục kéo theo cơn khát nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp sẵn sàng chi trả mức lương khá cao để tìm kỹ sư hệ thống ô tô.

Công nghiệp ô tô tăng trưởng mạnh 

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đã phát triển khá nhanh trong 3 năm trở lại đây. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong năm 2021, chỉ số sản xuất xe có động cơ tăng 12,9% và chỉ số sản xuất phụ tùng và bộ phận phụ trợ cho xe có động cơ và động cơ xe tăng 6,8% so với năm 2020.

Trong đó, sản xuất một số sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô tăng trưởng khá so với năm 2020 như thiết bị khác dùng cho động cơ của xe có động cơ đạt tăng 15,44%; cao su tổng hợp và các chất thay thế cao su dẫn xuất từ dầu, ở dạng nguyên sinh hoặc tấm lá hoặc dải tăng 14,09%; bộ dây đánh lửa và bộ dây khác sử dụng cho xe có động cơ tăng 4,65%. Ngược lại, sản xuất phụ tùng khác của xe có động cơ đạt giảm 2,75%.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp trong nước đã bước đầu khẳng định vai trò, vị trí đối với thị trường ô tô trong nước và đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về lượng và chất. Doanh số bán hàng tăng 27% trong quý đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm ngoái.

Các doanh nghiệp ô tô nhận định, đây là con số đáng ghi nhận, khi thị trường vẫn phải đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19. Cuộc khủng hoảng chất bán dẫn, thiếu chip cũng như nguồn cung linh kiện thiếu hụt ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều hãng xe. 

Thống kê từ Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho thấy, tính đến hết năm 2020, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam có khoảng trên 40 doanh nghiệp hoạt động sản xuất, lắp ráp xe ô tô bao gồm ô tô con, ô tô tải, ô tô khách, ô tô chuyên dùng và ô tô sát xi. Tổng công suất lắp ráp thiết kế khoảng 755 nghìn xe/năm, trong đó khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm khoảng 35%, doanh nghiệp trong nước chiếm khoảng 65%. 

Các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp xe trong nước đã đóng góp cho ngân sách nhà nước hàng tỷ USD/năm. Họ cũng giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn lao động trực tiếp. 

Doanh nghiệp lại "khát" nhân sự ngành công nghệ ô tô

Trong xu thế hội nhập, nhu cầu mua sắm các loại phương tiện di chuyển đặc biệt là ô tô đang có tốc độ gia tăng nhanh chóng. Thực tế này kéo theo nhu cầu về nguồn nhân lực ngày một tăng trong tương lai.

Theo khảo sát của Vinfast, thương hiệu ô tô và xe điện lớn tại Việt Nam, thu nhập của cử nhân tốt nghiệp công nghệ kỹ thuật ô tô đang được đánh giá ở mức cao, cụ thể một kỹ sư ngành công nghiệp ô tô có thể sở hữu mức lương từ 15 triệu - 50 triệu/tháng tuỳ vào vị trí, kinh nghiệm. Đây là mức lương hấp dẫn, được nhiều người mong đợi, có cơ hội phát triển tốt. 

Nhưng chưa bao giờ doanh nghiệp lại "khát" nhân sự ngành công nghệ ô tô, cụ thể là các kỹ sư có kiến thức về cả cơ khí lẫn lập trình ô tô như hiện tại. Doanh nghiệp cũng yêu cầu ứng viên phải có khả năng tự đào tạo để nâng cao chuyên môn, nắm bắt nhanh các xu thế mới trong ngành và có khả năng điều chỉnh linh hoạt đáp ứng yêu cầu riêng của doanh nghiệp. 

Với những tố chất đó, doanh nghiệp sẵn sàng chi trả mức lương cao ngất ngưởng đối với các kỹ sư hệ thống ô tô và điều khiển vừa có chuyên môn, vừa có ngoại ngữ. Điển hình như nguồn cung nhân sự cho việc làm tự động hóa ô tô luôn thiếu hụt so với nhu cầu tuyển dụng của FPT trong tham vọng tạo ra những chiếc ô tô tự động hoá. 

Theo Bộ Công thương, trình độ các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của các chuỗi sản xuất. Một số doanh nghiệp đang loay hoay với các phương án đào tạo nội bộ, hay mời kỹ sư nước ngoài, đối tác sang Việt Nam để đào tạo thêm cho kỹ sư.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã chủ động hơn khi trực tiếp đào tạo, hoặc hợp tác với các đơn vị đào tạo nguồn nhân lực công nghệ để đặt hàng đào tạo đội ngũ lập trình viên theo nhu cầu. Để nâng cao trình độ, năng lực của các doanh nghiệp, Nhà nước cần bố trí nguồn lực đủ lớn để hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp ô tô. 

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam luôn được xem là ngành công nghiệp được ưu tiên phát triển, với kỳ vọng xây dựng một ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam ngày một lớn mạnh và đóng góp quan trọng vào nền kinh tế. Tuy vậy, để ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô phát triển, Việt Nam vẫn cần chú trọng đầu tư nguồn lực, nhất là nhân tố con người.