Trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu với môi trường

Theo Luật Bảo vệ môi trường, nhà sản xuất, nhập khẩu có trách nhiệm tái chế đối với sản phẩm, bao bì áp dụng đối với sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế và trách nhiệm xử lý chất thải áp dụng đối với sản phẩm, bao bì chứa chất độc hại, khó có khả năng tái chế hoặc gây khó khăn cho thu gom, xử lý.

Ngày 15/8, tại TPHCM, Bộ Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) phối hợp tổ chức Hội thảo phổ biến, triển khai thực hiện quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR) theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, với sự tham gia của hơn 200 đại biểu đại diện cho các hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu và hiệp hội, doanh nghiệp tái chế, xử lý chất thải.

Ông Phan Tuấn Hùng - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ TN&MT cho biết, Luật bảo vệ môi trường 2020 đã thay đổi cách tiếp cận về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR).

Ông Hùng nhấn mạnh, nhà sản xuất, nhập khẩu có hai loại trách nhiệm: Trách nhiệm tái chế đối với sản phẩm, bao bì áp dụng đối với sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế; trách nhiệm xử lý chất thải áp dụng đối với sản phẩm, bao bì chứa chất độc hại, khó có khả năng tái chế hoặc gây khó khăn cho thu gom, xử lý.

Đối với loại trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì (áp dụng đối với các nhóm sản phẩm (pin, ắc quy; điện, điện tử; săm, lốp; dầu nhớt; phương tiện giao thông và nhóm bao bì (thực phẩm; mỹ phẩm; thuốc; phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú; chất tẩy rửa; xi măng): Nhà sản xuất, nhập khẩu thực hiện tái chế từ năm 2024 trở đi và được lựa chọn một trong hai hình thức: Tự mình tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì. Nếu nhà sản xuất, nhập khẩu lựa chọn tự mình tổ chức tái chế thì có thể tự thực hiện tái chế hoặc thuê đơn vị tái chế để thực hiện tái chế hoặc ủy quyền cho tổ chức trung gian để tổ chức thực hiện tái chế hoặc kết hợp các cánh thức nêu trên.

 Nếu nhà sản xuất, nhập khẩu không tự mình tổ chức tái chế mà lựa chọn đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế thì nhà sản xuất, nhập khẩu sẽ đóng tiền theo định mức tái chế (Fs) do Thủ tướng Chính phủ ban hành (dự kiến được ban hành trong năm 2023 và áp dụng từ ngày 1/1/2024).

Đối với loại trách nhiệm xử lý chất thải (áp dụng đối với các nhóm sản phẩm: pin dùng một lần; tã lót, bỉm, băng vệ sinh, khăn ướt dùng một lần; kẹo cao su; thuốc lá và các sản phẩm có thành phần nhựa tổng hợp): Nhà sản xuất nhập khẩu thực hiện trách nhiệm này từ năm 2022 bằng cách đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ các hoạt động thu gom, xử lý chất thải. Mức tiền đóng góp được thực hiện theo quy định tại Phụ lục XXIII của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Theo quy định của pháp luật, việc tiếp nhận, sử dụng đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế hay hỗ trợ xử lý chất thải phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, đúng mục đích.

Các chuyên gia tư vấn nhận định, định mức chi phí tái chế được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam, chủ yếu tập trung vào chi phí tái chế cơ bản. Hai tiếp cận xây dựng định mức chi phí tái chế gồm: Xác định Fs thông qua chi phí tái chế cơ bản của vật liệu, và xác định Fs thông qua chi phí tái chế cơ bản và các hệ số điều chỉnh.

Theo dự thảo Quy chế quản lý, sử dụng tiền đóng góp tài chính của nhà sản xuất, nhập khẩu vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế, xử lý chất thải, dự kiến các hoạt động thu gom, phân loại sản phẩm, bao bì phục vụ tái chế và hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì sẽ được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam. Ngoài ra, các hoạt động xử lý chất thải như thu gom, xử lý chất thải sinh hoạt; thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật; các sáng chế, công nghệ xử lý chất thải sinh hoạt được công nhận sẽ được hỗ trợ kinh phí từ quỹ này.