Liên Hợp Quốc đề xuất các công ty năng lượng trả tiền vì gây ô nhiễm

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres kêu gọi các quốc gia nên áp thuế lợi nhuận đối với các công ty nhiên liệu hóa thạch. Khoản tiền này được đề xuất chuyển sang cho các quốc gia đang chịu thiệt hại ngày càng nặng nề do cuộc khủng hoảng khí hậu.

"Đã đến lúc phải đặt cảnh báo cho các nhà sản xuất, đầu tư và khai thác nhiên liệu hóa thạch rằng người gây ô nhiễm phải trả phí. Hôm nay, tôi kêu gọi các nước phát triển đánh thuế lên lợi nhuận của các công ty nhiên liệu hóa thạch. Tiền thu được sẽ dùng theo hai cách, một là cho các nước chịu thiệt hại từ biến đổi khí hậu, hai là cho những người đang phải vật lộn vì giá lương thực và năng lượng tăng cao", Tổng Thư ký António Guterres phát biểu trước Đại hội đồng LHQ hôm 20/9.

Ông Guterres chỉ trích ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch “đang kiếm được hàng trăm tỷ đô la lợi nhuận trong khi các hộ gia đình phải vật lộn với hóa đơn năng lượng và hành tinh của chúng ta bị đốt cháy”.

Tổng thư ký LHQ vừa đến thăm Pakistan, nơi những trận mưa lớn kéo dài nhiều tháng đã xóa sổ mùa màng, phá hủy nhà cửa, đường xá và khiến ít nhất 1.400 người thiệt mạng. Pakistan chịu trách nhiệm cho chưa tới 1% lượng khí thải carbon toàn cầu, nhưng lại là một trong số các quốc gia chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. 

Tuy nhiên, ông Guterres cũng thừa nhận thực tế rằng than, dầu và khí đốt tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong thế giới hiện đại, ở cả các nền kinh tế phát triển và đang phát triển. Ông nói: "Tất nhiên, nhiên liệu hóa thạch không thể ngừng hoạt động trong một sớm một chiều. Một quá trình chuyển đổi chính nghĩa có nghĩa là không bỏ lại bất kỳ ai hoặc bất kỳ quốc gia nào".

Việc áp thêm thuế đối với các công ty năng lượng đã thu hút nhiều sự chú ý trong thời gian qua khi lĩnh vực này ghi nhận lợi nhuận khổng lồ trong những quý gần đây. Tổng lợi nhuận của các công ty năng lượng lớn nhất trong quý đầu tiên của năm 2022 đạt gần 100 tỷ USD.

Vào tháng 5, Rishi Sunak, cựu Bộ trưởng Tài chính của Anh, đã công bố "thuế năng lượng tạm thời". Theo đó, mức thuế này sẽ đánh vào 25% tỷ lệ lợi nhuận của các công ty dầu khí cho đến khi giá hàng hóa trở lại mức bình thường. 

Tuần trước, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng cho biết đang đề xuất "đưa ra mức giới hạn doanh thu đối các công ty sản xuất điện chỉ phải bỏ ra ít chi phí". Bà cho rằng những công ty này đang "tạo ra doanh thu mà họ chưa bao giờ tính đến, thậm chí họ chưa bao giờ mơ tới".

Bà Von der Leyen nhấn mạnh: "Đừng hiểu lầm ý của tôi. Trong nền kinh tế của chúng ta, lợi nhuận là điều tốt. Nhưng trong những thời điểm như hiện tại, thật sai lầm khi nhận được doanh thu và lợi nhuận lớn bất thường nhờ hưởng lợi từ chiến tranh và vắt kiệt ví tiền của người tiêu dùng. Ngay lúc này, lợi nhuận phải được chia sẻ và chuyển đến những người cần nó nhất. Do đó, chúng tôi đề xuất cả các nhà sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch đóng góp để giải quyết cuộc khủng hoảng hiện tại".

Bà Von der Leyen cho biết đề xuất này sẽ huy động được hơn 140 tỷ euro, tương đương khoảng 140,1 tỷ USD.

Việc áp thêm thuế đối với các công ty năng lượng đã gây ra nhiều ý kiến trái chiều. Sau khi ông Sunak công bố kế hoạch của mình, Offshore Energies UK - Hiệp hội ngành công nghiệp dầu khí của Anh cho biết mức thuế này sẽ không khuyến khích các khoản đầu tư năng lượng ra nước ngoài, đồng nghĩa với việc giảm khai thác và sản xuất dầu khí, do đó buộc phải tăng nhập khẩu.